Sử dụng tế bào gốc trong điều trị bệnh Covid-19 không còn là ý tưởng mới. Đến hôm nay đã có 69 nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng sử dụng tế bào gốc điều trị Covid-19 đăng kí trên trang clinicaltrials.gov. Vậy các công nghệ của Viện Tế bào gốc nghiên cứu, phát triển có thể ứng dụng trong quy trình điều trị Covid-19 không? Bài phân tích của PGS.TS. Phạm Văn Phúc và TS. Vũ Bích Ngọc mới đây được xuất bản trên Tạp chí World Journal of Stem Cells nêu quan điểm về việc sử dụng tế bào gốc trung mô từ mô dây rốn người trong điều trị Covid-19, đặc biệt là sử dụng công nghệ off-the-shelf mà Viện Tế bào gốc đã phát triển (Công nghệ Modulatist).

Tên đầy đủ của bài báo là: Off-the-shelf mesenchymal stem cells from human umbilical cord tissue can significantly improve symptoms in coronavirus disease-2019 patients: An analysis of evidential relations

Bạn đọc quan tâm có thể đọc tại đây: 10.4252/wjsc.v12.i8.721

Chúng tôi lượt trích một số ý của bài viết dưới đây:

            Tương tự các bệnh lý do nhiễm virut khác, các tế bào nhiễm virut SARS-CoV-2 cũng bị nhận diện và tiêu diệt bởi hệ miễn dịch của bệnh nhân. Khi nhiều cơ quan bị nhiễm virut, hệ miễn dịch sẽ tấn công để tiêu diệt virut và các tế bào nhiễm virut thông qua việc hoạt hóa hàng loạt tế bào miễn dịch, đặc biệt là tế bào diệt tự nhiên, mà giải phóng hàng loạt các yếu tố viêm. Việc giải phóng hàng loạt yếu tố viêm như IL-2, IL-6, IL-7, GCSF, TNF alpha… gọi là bão cytokine. Những cytokine này đồng thời tác động lên tế bào nhiễm virut và kể cả tế bào bình thường trong cơ thể (tế bào không nhiễm virut) gây nên các tình trạng nghiêm trọng như phù nề, suy chức năng hô hấp, tổn thương thận…

            Vậy tế bào gốc trung mô điều trị Covid-19 bằng cách nào? Hiện nay có 3 giả thuyết cho cơ chế điều trị bằng tế bào gốc trung mô trên bệnh nhân Covid-19:

• Tác động trực tiếp lên virut SARS-CoV-2

Chưa có nghiên cứu nào công bố rằng tế bào gốc trung mô có thể tiêu diệt virut SARS-CoV-2; nhưng một số báo cáo đã cho thấy tác động của tế bào gốc trung mô lên vi khuẩn và virut. Có một báo cáo cho thấy dịch tiết từ tế bào gốc trung mô có thể ức chế sự nhân lên của virut HBV và HCV

• Tác động lên hệ miễn dịch của bệnh nhân

Với khả năng điều biến miễn dịch mạnh, tế bào gốc trung mô có thể ức chế các tế bào miễn dịch tiết ra các yếu tố viêm, ức chế quá trình hoạt hóa tế bào T. Một nghiên cứu tại Trung Quốc, Leng và cộng sự đã điều trị bệnh nhân Covid-19 bằng tế bào gốc trung mô cho thấy rằng việc ghép tế bào gốc đã làm giảm CRP và TNF-alpha.

• Kích thích hàng gắn tổn thương

Dưới tác động của các yếu tố viêm, hàng loạt tế bào trong cơ thể bị tổn thương. Tế bào gốc trung mô đã được chứng minh là có thể phục hồi các tổn thương hiệu quả nhờ vào việc tiết ra các yếu tố kích thích tăng trưởng.

Công nghệ thuốc tế bào gốc Modulatist của Viện Tế bào gốc là thích hợp sử dụng trong quy trình điều trị Covid-19

            Modulatist được chứng minh là có tác động điều biến miễn dịch mạnh mẽ hơn so với các tế bào gốc trung mô thu từ mô mỡ và tủy xương. Quan trọng hơn, các tế bào gốc trung mô đồng loài thu từ dây rốn (Modulatist) đã được sử dụng hiệu quả trong việc cải thiện các triệu chứng của bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong một nghiên cứu trước của nhóm của Viện Tế bào gốc với Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh.

Sử dụng sản phẩm thuốc tế bào gốc Modulatist nên như thế nào?

            Về mặt lâm sàng, bệnh nhân Covid-19 có thể có 2 giai đoạn bệnh dựa vào đáp ứng miễn dịch đối với virut Sars-CoV-2. Giai đoạn đầu tiên là giai đoạn ủ bệnh mà hệ miễn dịch của bệnh nhân cố gắng loại bỏ virut. Giai đoạn 2 là giai đoạn mà hệ miễn dịch bệnh nhân thất bại quá trình loại bỏ virut. Ở giai đoạn đầu, một số chiến lược tăng cường hệ miễn dịch bệnh nhân có thể áp dụng. Do đó, việc ghép tế bào gốc trung mô nên tiến hành ở giai đoạn 2.

            Bài viết này chỉ nêu lên quan điểm của tác giả trong việc sử dụng tế bào gốc trung mô off-the-shelf để điều trị Covid-19 dựa trên các chứng cứ khoa học hiện có. Bài viết này không phải là kết quả từ nghiên cứu điều trị Covid-19.